زندگی نامه و قیام مختار ثقفی + داستان، خلاصه و بازیگران سریال مختارنامه
تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۲۱۳۶۶
مختار ثقفی ملق به کیسان، رهبر یکی از قیام های خونخواهی امام حسین (ع) و یاران ایشان است. او در رمضان سال ۶۷ قمری به دست مصعب بن زبیر در کوفه کشته شد. سریال مختارنامه در سال ۱۳۸۹ توسط داوود میرباقری ساخته شد که فریبرز عرب نیا در این سریال تاریخی در نقش مختار مقابل دوربین قرار گرفت.
به گزارش ایمنا، مختار بن ابوعبید ثقفی از جمله خون خواهانی بود که به همراه یارانش در مقابل قاتلین امام حسین (ع) ایستادند و با شعار یا لثارات الحسین به قیام پرداختند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مختار بن ابو عبید ثقفی ملقب به کیسان در سال اول هجری در طایف چشم به جهان گشود. پدر او از صحابه پیامبر (ص) و فرماندهان سپاه اسلام بود. قبیله بنی ثقیف، قبیله پدری مختار است. مادر مختار از خاندان وهب است. کیسان لقبی است که در کودکی توسط حضرت علی (ع) به مختار داده شده است. مختار یک خواهر نیز به نام جاریه داشت که از همسر دیگر پدر او بود. مختار در طایف به دنیا آمد و در مدینه بزرگ شد. او پسر ابوعبید ثقفی است و در نبرد پل در کنار پدرش گام بر می‌داشت. پدر مختار در این نبرد جان باخت اما توانست در روحیه سازی مختار تأثیر بزرگی ایجاد کند. سرانجام پس از آن تحت سرپرستی عمویش، سعد بن مسعود ثقفی قرار گرفت. سعد بن مسعود ثقفی پس از خلافت رسیدن حضرت علی (ع) توانست حکم انتصاب حکومت مدائن را دریافت و در همین راستا مختار را در سمت‌های کوچک این حکومت منصوب کند. با شهادت حضرت علی (ع) این سیر حکومتی به دست امام حسن (ع) رسید اما در این میان مختار به بصره رفت. پس از صلح امام حسن (ع) با معاویه، مختار از عراق به مدینه رفت و با اهل بیت و محمد حنفیه دیدارهای زیادی کرد.
همسران و فرزندان مختار ثقفیمختار چهار همسر برای خود برگزید. اولین همسر او ام ثابت دختر سمره بن جندب بود و دومین آنها عمره دختر نعمان بن بشیر نام داشت. دو همسر دیگر او ام زید الصغری و ام الولید بودند. در پی بازجویی از دو همسر مختار، ام ثابت پس از آنکه ترس از مرگ وجودش را پر کرده بود و از زنده بودن مختار ناامید شد، با پشت کردن به مختار اذعان کرد که با کارهای مختار مخالف بوده و اطلاع از اقدامات او نداشته است بنابراین توسط زبیریان بخشیده شد اما عمره همسر دوم او با حمایت از اقدامات مختار کشته شد. محمد، اسحاق، ام سلمه، ابوالحکم، جبرامیه، بلال و عمر بن مختار از فرزندان مختار بن ثقفی هستند.
مختار و مسلم بن عقیلآنچه که مختار را در مسیر قیام قرار داد از به تخت نشستن یزید و درخواست کوفیان از امام حسین (ع) برای قیام و خونخواهی شروع شد. از آن هنگام که کوفیان از امام حسین (ع) درخواست کردند تا با انجام سرپرستی قیام در مقابل ظلم و ستم‌های یزید ایستادگی کند، مسلم بن عقیل، پسر عموی امام حسین (ع) به درخواست این امام به کوفه آمد تا سیر سیاسی و شرایط آن را بررسی کند. مختار میزبان مسلم در این چند روز بود. سپس پدر زن مختار، نعمان بن بشیر که در این مدت با مسلم ارتباط زیادی برقرار کرده بود، از حکومت برکنار شد و این به مرور باعث شد که با انتصاب و مانورهای سیاسی عبیدالله بن زیاد به جای او، میان یارانش پراکندگی ایجاد شود. با پراکنده شدن نیروها قبل از قیام، مسلم به جمع‌آوری آنها پرداخت اما در زمانی که مختار به دور از کوفه بود، قیام مسلم با شکست رو به رو شد. در نهایت پس از آنکه مختار بتواند کاری کند، مسلم به دست ابن زیاد اعدام شد.
با رسیدن مختار به کوفه، ابن زیاد تصمیم گرفت تا با دستگیری او راه هرگونه قیام را ببندد و یاران مسلم را از سر راه بردارد اما با انکار مختار تنها به زندان کردن او اکتفا کرد. در سال‌هایی که مختار در زندان کوفه بود، امام حسین (ع) در صحرای کربلا توسط نیروهای ابن زیاد به شهادت رسیدند. پس از مدتی مختار با وساطت پسر عمر آزاد شد اما به آن شرط که کوفه را ترک کند. در این هنگام عبدالله بن زبیر در مکه در پی بیعت گرفتن بود تا بتواند بر تمامی حجاز فرمانروایی کند. مختار با ورود به مکه به او پیشنهاد کرد که در پی این بیعت، به وی جایگاهی مناسب در حکومت بدهد و در مسائل مهم با او مشورت کند اما با مخالفت زبیر به طایف برگشت. البته باید توجه داشت که یکسال بعد، عبدالله بن زبیر با مختار مطابق شرایطی بیعت کرد. پس از مرگ یزید، مختار از کنترل ابن زبیر بر کوفه آگاه شد و به آن علت که مردم کوفه به دنبال سرپرستی برای قیام بودند، مختار خودش را به کوفه رساند. با ورود مختار به کوفه و جمع‌آوری نیرو برای انتقام‌گیری از قاتلان امام حسین (ع) متوجه شد که در گوشه‌ای از کوفه گروهی با نام توابین به سرپرستی سلیمان بن صرد خزاعی در حال جمع‌آوری نیرو برای خونخواهی امام حسین (ع) هستند به این دلیل که در صحرای کربلا نتوانستند در کنار امام حسین (ع) بمانند. جمع‌آوری نیروها توسط توابینی که مردم بسیار آنها را قبول داشتند باعث شد که مختار نتواند نیروی زیادی جمع کند. با اینکه ۵۰۰ نفر به جمع او پیوستند اما بسیاری بر درستی کار او شک داشتند بنابراین بسیاری از جنگجویان علوی به مکه رفتند تا پس از دیدار با محمد حنفیه، بتوانند صحت صحبت‌های مختار را به دست آورند. بنابراین پس از اطمینان یافتن از این موضوع، با مختار بیعت کردند. مختار در همین میان با نوشتن نامه‌ای برای ابراهیم بن مالک اشتر که از جنگجویان با نفوذ علوی بود ادعا کرد که این نامه به دست محمد حنفیه نوشته شده و او خود را مهدی خوانده است و از او خواسته تا در این مسیر مختار را همراهی کند. با وجود آنکه ابراهیم در باور کردن این نامه تردید داشت اما سرانجام با مختار بیعت کرد. او در زمان قیام، فرماندهی لشکر مختار را بر عهده داشت و در موصل توانست عبید الله بن زیاد را به قتل برساند. پس از آن با انتصاب عبدالله بن یزید به حکومت کوفه توسط ابن زبیر، مختار دوباره در زندان‌های کوفه اسیر شد اما مجدداً با وساطتت عبدالله بن عمر به شرط آنکه فعالیتی انجام ندهد، آزاد شد. البته مختار بر سر وعده خود نماند و به فعالیت‌های خود ادامه داد. در زمانی که اوضاع کوفه نابسامان بود، با انتصاب عبدالله بن مطیع به جای ابن یزید توسط ابن زبیر با قصد خاموشی این آشوب‌ها، مختار توانست با یارانش کنترل شهر کوفه را در طی حمله‌ای به دست آورد. او در مسجد کوفه در طی سخنرانی خود اعلام داشت که بر اساس قرآن و سنت پیامبر (ص) حکومت می‌کند. سرانجام او با کشتن قاتلین امام حسین (ع) از جمله شمر، عمر بن سعد و خولی بن یزید ریاحی توانست در این مسیر موفق عمل کند.
دستاوردهای قیام مختار ثقفیمهمترین دستاورد قیام مختار، انتقام از قاتلین و شرکت کنندگان در کشتار واقعه کربلا بود. مختار توانست از ده‌ها هزار نفری که در این نبرد در مقابل امام بزرگوار ایستادند انتقام سختی بگیرد و با ویران کردن خانه فراریان به خواسته نهایی خود دست پیدا کند.
مختار در کدام شهر به خونخواهی امام حسین (ع) قیام کرد؟مختار به همراه یاران خود و مردم کوفه به قیام در شهر کوفه می‌پردازد و از برقراری عدالت در آن سخن می‌گوید. وی قیام نهایی خود قبل از مرگش را هم در شهر کوفه انجام داد.
مرگ مختار ثقفیمختار در ۱۴ رمضان سال ۶۷ هجری قمری توسط مصعب بن زبیر کشته شد. پس از آن دست‌های مختار را قطع کردند و او را در دیواره‌های مسجد کوفه آویزان کردند. پس از جا به جایی انتصاب‌ها تصمیم بر دفن مختار گرفته شد.
آرامگاه مختار ثقفیپس از شهادت مختار توسط مصعب بن زبیر، جسد پاک او در دیوار قصر الاماره نزدیک مسجد مدفون شد.
این قبر سال‌ها مخفی بود تا زمانی که آیت الله العظمی سید مهدی بحر العلوم در زمان خود به جست جو و آشنایی با آثار و محراب‌های مسجد پرداخت. او دستور داد تا مسجد کوفه با خاک پاک مدفون شود، زیرا زمین مسجد پائین‌تر از اراضی دیگر بود، در نتیجه آب‌های سطحی وارد مسجد می‌شدند.
در این جستجوها، قبر پنهان شده‌ای یافته شد که جایگاه آن قبر انتهای راه رو در زیر زمین و به طرف خارج مسجد به سمت قصر الأماره بود و بر آن قبر سنگی یافتند که روی آن نام و لقب مختار نوشته شده بود.
پس از یافتن قبر, (محسن الحاج عبود شلاش) ساخت حرم جدید و بزرگی برای مختار را بر عهده گرفت و آن را به رواق حرم حضرت مسلم از سمت جنوب ملحق کرد. او برای قبر پنجره آهنین قرار داده و درب راهرو که در گوشه مسجد کوفه قرار داشت را مسدود کرد.
محل دفن مختار در پشت مسجد کوفه و در کنار مقبره مسلم بن عقیل قرار دارد.
مختار نامه، سریالی ۴۰ قسمتی به کارگردانی داوود میرباقری است که در سال ۱۳۸۹ از شبکه یک سیما پخش شد. تولید این سریال از سال ۱۳۸۲ آغاز شد. داوود میرباقری، حسن میرباقری و محمد بیرانوند از نویسندگان این سریال تاریخی هستند. شبکه آی فیلم هر سال در ماه محرم به پخش این سریال می‌پردازد.
خلاصه سریال مختارنامهسریال مختار نامه از سیر زخمی شدن امام حسن (ع) تا قیام مختار را به نمایش می‌کشد. آغاز این سریال از زخمی شدن امام حسن (ع) شروع می‌شود سپس با حکومت یزید و قیام امام حسین (ع) قسمت‌های این سریال ادامه می‌یابد. در آخر با شهادت امام حسین (ع) و فرا رسیدن واقعه عاشورا، مختار قصد می‌کند که به خونخواهی امام حسین (ع) و شهدای کربلا برآید.
بازیگران سریال مختارنامهاین سریال نزدیک به ۶۰۰ بازیگر دارد که نقش اصلی این سریال را فریبرز عرب نیا در نقش مختار به نمایش می‌گذارد. مهدی فخیم‌زاده، رضا کیانیان، فرهاد اصلانی، نسرین مقانلو، فریبا کوثری، رضا رویگری، محمد فیلی، ماه چهره خلیلی، ژاله علو، گوهر خیراندیش، حدیث فولادوند، الهام حمیدی، شهرام حقیقت دوست، آهو خردمند، ویشکا آسایش، داوود رشیدی، امین زندگانی، پرویز پورحسینی، جعفر دهقان، بهنوش طباطبایی، رز رضوی، محمدرضا شریفی نیا، انوشیروان ارجمند، حسن میرباقری، بهناز جعفری و شهره لرستانی از بازیگران سرشناس این سریال هستند.
کد خبر 514591منبع: ایمنا
کلیدواژه: مختار نامه سریال مختارنامه بازیگران مختارنامه ماه محرم عزاداری امام حسین امام حسین ع قیام امام حسین ایام محرم مختار ثقفی زندگینامه مختار ثقفی قیام مختار مختار و مسلم بن عقیل شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق خونخواهی امام حسین سریال مختارنامه سریال مختار مختار ثقفی قیام مختار عبدالله بن مسجد کوفه جمع آوری امام حسن پس از آن بن زیاد بن زبیر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۲۱۳۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عیادت از جورج شکور؛ خالقِ سه گانهِ حماسه های ماندگار …
« جورج شکور» که به خاطر کهولت سن زمین گیر و در بستر بیماری است، یک روز قبل، از بیمارستان به منزل منتقل می شود و توسط خانواده‌اش قرنطینه کامل و با عنایت زائد الوصفی نگهداری و حتی به کسی اجازه دیدار و ملاقات هم داده نمی شود.
همسر و فرزندان و خویشاوندان نزدیک، استاد را همچون نگینی در بر گرفته اند و پروانه وار و باچهره هایی مالا مال از غم و اندوه ، گرداگرد شمع وجودش می چرخند .
با این وجود با چهره‌ای گشاده از من استقبال کردند و دعوت به نشستن و استراحت کردند با مختصر پذیرایی وفنجانی قهوه.
بر اساس هماهنگی و موافقت قبلی ، «هاله» دختر فرهیخته اش ، استاد زبان و ادبیات عربی، انگلیسی و فرانسه و «دُلیحبیب» همسر و شریک زندگی اش ، جلوی دوربین قرار می گیرند تا علل و چگونگی عشق ورزیدن «جورج» به پیامبر (ص) و اهل بیت را برایم روایت کنند.
اما پیش از آن، اجازه می گیرم نخست ، بر بالین استاد فرزانه شعر و ادب حاضر شوم تا نسبت به وی ادای احترام کنم و بعد به گفتگویمان بپردازیم.
می پذیرند محترمانه اما تقاضای عدم عکس برداری را می کنند ..
« مادام دُلی» که شصت سال با او همراه و زندگی مشترک، آرام و موفقی داشته، با زیباترین واژگانِ عشق و دلربایی، همسر بیمارش را مورد خطاب قرار میدهد، گویی در دوران یکساله آغازین زندگی زناشویی خود به سر می برد و با تلاشی فراوان سعی می کند میهمانش را معرفی و دیدار دو سال قبلم را به وی یادآوری کند ..
این بزرگمرد هم به سختی، واکنش از خود نشان می دهد و چند ثانیه ای چشمان کم رونق اش را باز می کند و جمله ای که با دشواری می شود مفهوم «مرحبا» را از آن استشمام کرد را حواله مان می دهد.
صحنه اندوهناکی است ، شعر خوانی اش هنگام استقبالش از من در روز اربعین سال ۱۴۰۰ را به یاد می آورم که چگونه عاشقانه سروده های حسینی اش را باز می خواند و می خروشید و با تمام وجودش به مولایش ابراز عشق و ارادت می ورزید .
آن روز حلاوت دیوان«ملحمةالحسین»اش، طمطراق ابیاتش و خوانشِ حماسی‌اش غوغا به پا کرد :
علی الضَّمیرِ دَمٌ کالنَّار مَوَّارُ
إنْ یُذْبَحِ الحَقُّ، فالذُبَّاحُ کُفَّارُ
دَمُ «الحُسینِ»سَخِیٌّ فی شَهادتِه
ماضَاعَ هَدْراً، به للهَدی أنوارُ
وللشَّهادة طَعمٌ لم یَذُقْهُ سِوَی
الشُّمِّ الأُلَی أقْسَمُوا،إنْ یُظلَمُوا ثارُوا…
بر دل و جان خونی است جوشان و
بسان آتش شعله‌ور،
اگر حق را سرببرند بی‌شک قاتلان جنایتکار کافرند.
خون حسین(ع) بخشنده و راهگشاست خونی که هدر نرفت و چراغ روشنگر راه هدایت شد. شهادت طعمی دارد که کسی نچشیده است جز آزادگانی که قسم خورده‌اند در برابر ظلم سر خم نکنند و قیام کنند.)
به یاد دارم آن روز را که چگونه این ادیب توانا با حماسه ای وصف ناپذیر و با صدایی رسا و به سان یک مداح تمام‌عیار اهل بیت شعرش را می‌خواند گویی که در جمع‌مان صدها نفر حضور دارند و شنونده او هستند و پای روضه عاشقانه موزون او نشسته‌اند.
در آخر هم رو به من کرد و خطاب که: «این دیوانِ حسین باید در خانه یکایک ایرانیان وجود داشته باشد»
(خواننگان محترم را به خواندن ماجرای زیبا و به یادماندنی آن دیدار را با عنوان «جورج شکور؛ از حماسه حسین تا حماسه پیامبر» با لینک ذیل توصیه و فرا می خوانم :khabaronline.ir/news/1566500)
بگذریم ..
▫️به ضبط و گفتگو با همسر و فرزند برومند این ابر مداحِ کم همتا می پردازم ؛
از «علی» که علاوه بر خارق العاده بودنش، مردی در منتهای بلاغت در ادبیات عرب است روایتها کرد! از هنگامی که جورج دانش‌آموز بود و شیفته نهج‌البلاغه او شد . پدر ، «علی را همواره به شدت دوست داشته و دارد….علیِ شهید، بزرگ‌مردی از شگفتی های تاریخ است».
از تاثیرگذاری ادبیات فاخر نهج‌البلاغه در دوره نوجوانی بر استاد و چگونگی جذب شدن او به علی(ع) و اهل بیت پیامبر اکرم (ص) می شنوم ؛ نکته‌ای که بیشتر مسیحیان ولایی که با آنان آشنایی داشته و دارم به آن اقرار و تأکید دارند.
از عشق بی انتهای پدر به امام «حسین» روایت کرد.
و «جوان که بود می گفت که اگر در دوران امام حسین(ع) می‌زیست بی‌شک به یاری وی می‌شتافت و در صحرای کربلا همراه امام به شهادت می‌رسید و اینکه شهادت در کنار امام حسین، افتخار بزرگی است که آرزو داشت نصیبش شود و اکنون هم که به این سن رسیده هنوز این آرزو را در سر دارد و به حرف‌هایش پایبند است.
همسر و فرزند، از سفرهای جورج به کشورمان و دیدارش با فرهیختگان و بزرگان فرهنگ و ادب و تمدن مان گفتند…
و بالاخره از عشق جورج به همسرش که شاگردش هم بود، نکته ها می شنوم و سروده‌هایش برای او را ….
و از هر دری سخنی به میان آوردند.
از شنیدن این روایت ها و این همه پند، شگفت زده و به وجد می آیم که پرداختن به این قصه، زمانی دراز و مکانی دیگر را می طلبد و در فرصت و مناسبتی در خور، بدان ها به حول و قوه الهی خواهم پرداخت.
با پایان گفتگوی روایتگری، خواهر زاده اش که یک مقام نظامی است اصرار دارد که من را به «آرامگهِ ابدی» خانوادگی شکور که تنها چند متر با «منزلگهِ دنیوی» ایشان فاصله دارد، ببرد تا سنگنوشته و شاه بیت جورج که زینت بخش اقامتگه آینده اوست را شاهد باشیم و از این گفتار فاخر، پند آموز و پُر مغز همچو او لذت ببرم، دعوتش را با اندوه اجابت می کنم و با زمزمه کردن دلسروده استاد، و ارزوی سلامتی برای ایشان، با میزبانانم خداحافظی می کنم و صحنه های ناباورانه آن روز را در طول مسیر بازگشت، و باز هم با زمزمه دلسروده استاد، مرور می کنم که :
کُن بِنا قَبْرَنا حَنوناً رؤوفاً
ما أشَدّ الظَلامَ تَحْتَ التُرابِ!
لَمْ تَسَعْنا الأقطارُ طولاً و عَرْضاً
کَیْفَ نحیا فی ظُلْمَةٍ و أکُتِآبی؟!
إننی خالِدٌ بِذِکری و شِعْری
وفِعالی وفی قُلوب صِحابی
هذهِ سُنةُ الحیاةِ مَماتٌ
ثُمّ بَعْثٌ فی جَنةِ الأطْیابِ!
جورج شکور
ایلول سنة ٢٠٢٠
با ما در قبرمان مهربان و دلسوز باش،
در زیر خاک چقدر تاریک است!
طول و عرض (گستره‌ی) کشورها نمی‌تواند ما را در خود جای دهد، چگونه می‌توانیم در تاریکی و افسردگی زندگی کنیم؟!
من در یاد و شعر و کردار و دلهای یارانم جاودانه‌ام.
این است قانون زندگی: مرگ سپس رستاخیز در بهشت عطرها!
جورج شکّور
اوت 2020 میلادی
خودکشی دانشجوی کارشناسی ارشد در کوی دانشگاه تهران